Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa công bố báo cáo hoạt động xây dựng và
việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư của dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội –
Hải Phòng. Thời kỳ kiểm toán từ 1/7/2014 đến 30/9/2016 và các thời kỳ
trước, sau có liên quan. Thời gian tiến hành kiểm toán từ ngày 3/10/2016
đến ngày 1/12/2016.
Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng được Thủ tướng Chính phủ
cho phép đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT và áp dụng một số cơ chế,
chính sách thí điểm tại Quyết định 1621 năm 2007. Nhà đầu tư đồng thời
là chủ đầu tư của dự án là Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài
chính Việt Nam (VIDIFI).
Tổng chiều dài tuyến đường 105,5km đi qua thành phố Hà Nội, tỉnh Hưng
Yên, tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng. Đường ô tô cao tốc loại A
gồm 6 làn xe, vận tốc thiết kế 120km/h. Diện tích sử dụng đất cho tuyến
đường cao tốc khoảng 1.400ha.
Theo kế hoạch ban đầu, dự án được khởi công vào tháng 9/2008 và hoàn
thành vào tháng 4/2012. Tuy nhiên, trên thực tế, dự án được khởi công
sớm hơn vào ngày 19/5/2008 nhưng hoàn thành vào ngày 5/12/2015.
Chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong tiến độ thực hiện hợp đồng, KTNN
cho biết, tiến độ thực hiện nhiều gói thầu bị chậm so với tiến độ cam
kết trong hợp đồng, dẫn đến phải gia hạn bổ sung thời gian thực hiện từ
0,7 tháng đến 45 tháng.
Theo đó, các gói thầu EX2 chậm tiến độ 30,1 tháng; EX3 chậm 30 tháng;
EX5 chậm 21,3 tháng; EX9 chậm 44,5 tháng; EX10 chậm 37,5 tháng; Hợp
đồng dịch vụ tư vấn thẩm tra thiết kế kỹ thuật các gói thầu phụ trợ
EX-11; EX-12; EX-13 chậm 24 tháng; tư vấn quan trắc và giám sát môi
trường trong quá trình thi công chậm 24 tháng…
Theo cơ quan kiểm toán, trách nhiệm về những yếu kém trên thuộc
VIDIFI, các đơn vị thực hiện công tác giải phóng mặt bằng của các địa
phương có dự án đi qua. Các nguyên nhân chậm tiến độ các gói thầu đã
được VIDIFI, tư vấn giám sát, các nhà thầu xác định làm căn cứ ký kết
phụ lục bổ sung gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng.
KTNN cho biết, phương án tài chính của dự án được lập năm 2008, nhưng
đến năm 2014, do tổng mức đầu tư và một số chỉ tiêu làm cơ sở lập
phương án tài chính thay đổi so với ban đầu nên VIDIFI đã lập phương án
tài chính điều chỉnh, Viện Kinh tế - Bộ Xây dựng đã thẩm tra, Bộ Giao
thông vận tải (GTVT) thẩm định.
Qua kiểm toán, KTNN đánh giá, phương án tài chính được lập dựa trên
cơ sở tính toán, dự báo. Một số nguồn thu, hỗ trợ thực tế chưa có, do đó
chưa đủ cơ sở để đảm bảo khả năng hoàn vốn, phát huy hiệu quả.
Phương án tài chính xác định nợ gốc phải trả chưa chính xác theo giá
trị thực tế được đối chiếu giữa VDB và VIDIFI. Thực tế nợ gốc tại thời
điểm 31/12/2015 là 27.558 tỷ đồng nhưng trên phương án tài chính xác
định là 32.123 tỷ đồng.
Phương án tài chính cũng chưa có ý kiến thẩm định của Bộ GTVT sau khi
cập nhật, điều chỉnh một số chỉ tiêu như: Tổng mức đầu tư điều chỉnh từ
45.487 tỷ đồng thành 44.818; chi phí hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt
bằng tái định cư tăng 370 tỷ đồng; lãi vay VND trong thời gian vận hành
giảm từ 11%/năm xuống 10%/năm từ 1/7/2016.
Sau khi điều chỉnh một số thông số đầu vào của phương án tài chính
theo số liệu kiểm toán tại thời điểm 30/9/2016, thời gian hoàn vốn của
dự án là 28 năm 8 tháng 27 ngày (giảm 1 năm 3 tháng 3 ngày so với phương
án tài chính điều chỉnh của dự án đang trình Bộ GTVT thẩm định).
Cụ thể, KTNN đã giảm chi phí vốn đầu tư thực hiện 34 tỷ đồng, giảm
chi phí lãi vay trong thời gian xây dựng và tăng chi phí lãi vay trong
thời gian vận hành khai thác 187 tỷ đồng theo kết quả kiểm toán, làm
giảm thời gian thu phí hoàn vốn 1 tháng 18 ngày.
Cùng với đó, phía kiểm toán xác định lại nợ gốc phải trả theo số liệu
thực tế trên sổ kế toán của VIDIFI tại thời điểm 31/12/2015 làm giảm
thời gian thu phí hoàn vốn 1 năm 1 tháng 15 ngày.
Bích Diệp
(Dân trí)